قرآن پژوهی

پرتوی از قرآن» نام تفسیر زنده‌یاد آیت‌الله سید محمود طالقانی (۱۲۸۶- ۱۳۵۸هـ.ش) است که در شش مجلد منتشر شده است. کتاب مذکور دربردارندۀ تفسیر جزء سی و برخی از سوره‌های قرآن می‌باشد. در ادامه روش تفسیری وی از سوی حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی کوشا بررسی شده است.

کتاب نقل قرائات قرآن: مسئله تواتر و پیدایی قرائت‌های شاذّ» اثر دکتر شادی حکمت ناصر با نام اصلی The Transmission of the Variant Readings of the Qurʾān» می‌باشد. نویسنده استادیار مطالعات عربی کلاسیک دانشگاه‌ هاروارد و پژوهشگر حوزه مطالعات قرآنی است و اثر خود را نخستین بار در سال ۲۰۱۲ توسط انتشارات بریل (Brill Publishers) منتشر کرده است. او در این پژوهش با نگاهی درزمانی و روشمند به برخی مسائل علم قرائات پرداخته است. در سال جاری الهه شاه‌پسند و ولی عبدی به ترجمۀ این اثر پرداخته و انتشارات کرگدن در ٣۰۹ صفحه آن را منتشر کرده است.

قرآن کریم در ضمن بیان یکی از سنت‌های تاریخ به ما آموخته است که جایگاه هر گروهی در ترکیب فرعونی جامعۀ بیداد، با موقعیت آن پس از فروپاشی ظلم نسبت مع دارد. این مفهوم سخن خداوند متعال است که می‌فرماید: وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ؛ و اراده ما بر این است که بر کسانی که در روی زمین به استضعاف دچار شدند منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان زمین قرار دهیم» (قصص:۵).

ما باید اصل لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ ۖ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ ۚ فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَیُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىٰ لَا انْفِصَامَ لَهَا» (بقره، ۲۵۶) را رعایت کنیم. روی کلمه کلمۀ این آیه دقت کنید. باید تک‌تک این شعارها، که در هر یک از این جمله‌هاست، حفظ بشود. اجباری در انتخاب آیین زیستن نباشد. آنچه هست، روشن کردن راه و بیراهه است.